Η αισιοδοξία αναφέρεται στη συγκεκριμένη ψυχική διάθεση που έχει ένας άνθρωπος, ο οποίος αντιμετωπίζει τα πράγματα, βλέποντάς τα μέσα από ένα πιο θετικό πρίσμα. Είναι σε θέση να παρατηρήσει και την ευχάριστη πλευρά μιας κατάστασης κι έχει την πίστη ότι η έκβαση των πραγμάτων, εν τέλει, θα έχει θετικό πρόσημο.
Πρόκειται για μία σταθερή στάση του ατόμου που έχει την πεποίθηση ότι θα του συμβούν καλά πράγματα στη ζωή του, παρά τα άσχημα που είναι επίσης μέρος της ζωής. Η αισιοδοξία έχει χαρακτηριστεί σαν αντίδοτο απέναντι στην κατάθλιψη, καθώς είναι από τους λίγους προβλεπτικούς παράγοντες, οι οποίοι ελαχιστοποιούν την πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης.
Επιπλέον, η αισιοδοξία λειτουργεί ως εστία ψυχικής ανθεκτικότητας του ατόμου. Παρά τα όσα μου συμβαίνουν, παραμένω αισιόδοξος στο ότι θα καταφέρω να ανταπεξέλθω σε όποια πρόκληση ή δυσκολία κληθώ να αντιμετωπίσω στη ζωή μου. Έχω την ικανότητα να διαχειριστώ ό, τι μου συμβαίνει, μπορώ να ανακάμψω από τις δυσκολίες, κι έχω δίπλα μου ανθρώπους οι οποίοι μπορούν να με στηρίξουν και να με βοηθήσουν με τον τρόπο τους.
Η αισιοδοξία ενισχύει την πίστη που έχω στις προσωπικές μου ικανότητες, στις δυνάμεις μου και στην αίσθηση ελέγχου που έχω στη ζωή μου. Πιστεύω πως ακόμα κι όταν συμβαίνουν στη ζωή μου γεγονότα άσχημα και απρόοπτα, όπως συμβαίνει και στη ζωή όλων των ανθρώπων άλλωστε, αυτό δεν σημαίνει πως θα σταματήσουν να συμβαίνουν και ευχάριστα πράγματα, τα οποία θα έχουν θετικό αντίκτυπο στη ζωή μου.
Για να διατηρήσουμε μία πιο αισιόδοξη στάση ζωής, παίζει σημαντικό ρόλο το στυλ απόδοσης που έχουμε διαμορφώσει, δηλαδή το πώς έχουμε μάθει να ερμηνεύουμε και να εξηγούμε, να αποδίδουμε, την ευθύνη για κάτι το οποίο συμβαίνει στη ζωή μας. Με τον ίδιο μηχανισμό με τον οποίο αναπτύσσεται σε έναν άνθρωπο η εκμαθημένη αβοηθησία, με τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό, καλλιεργούμε και την εκμαθημένη αισιοδοξία.
Ο συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο ερμηνεύουμε όσα μας συμβαίνουν, μπορεί είτε να μειώσει είτε να ενισχύσει την κινητοποίησή μας για δράση, κι αυτό με τη σειρά του είτε να μας κάνει πιο ευάλωτους στο να βιώσουμε καταθλιπτικά συμπτώματα είτε να μας προστατέψει από αυτά.
Ένας άνθρωπος ο οποίος έχει αναπτύξει εκμαθημένη αβοηθησία, τείνει να αποδίδει τα θετικά γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή του σε παράγοντες εξωτερικούς, παροδικούς και συγκεκριμένους. Αυτό σημαίνει πως ο απαισιόδοξος άνθρωπος, πιστεύει ότι τα θετικά γεγονότα στην πραγματικότητα δεν είναι στον δικό του έλεγχο για να τα δημιουργήσει ή να τα προ(σ)καλέσει στη ζωή του με κάποιον τρόπο, αλλά η ευθύνη/μοίρα/τύχη τους βρίσκεται σε κάτι έξω από τον ίδιο.
Αντιθέτως, τα αρνητικά γεγονότα, ο απαισιόδοξος άνθρωπος θα τα αποδώσει σε παράγοντες εσωτερικούς, μόνιμους και ολιστικούς. Επομένως, ένας απαισιόδοξος άνθρωπος έχει την πεποίθηση ότι ο ίδιος είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τα αρνητικά γεγονότα στη ζωή του, ότι δεν μπορεί να συμβούν και εξαιτίας κάποιου άλλου λόγου, κι ότι πάντα θα συμβαίνουν αρνητικά γεγονότα στη ζωή του γιατί ο ίδιος μόνο αυτά προσελκύει και μόνο αυτά αξίζει.
Στον αντίποδα, ένας άνθρωπος ο οποίος έχει αναπτύξει εκμαθημένη αισιοδοξία, αποδίδει τα θετικά γεγονότα σε παράγοντες εσωτερικούς, μόνιμους και καθολικούς. Είναι σε θέση να αντιληφθεί τις ικανότητες που έχει και ξέρει πώς μπορεί να αξιοποιήσει το μέγιστο των δυνατοτήτων που διαθέτει για να φέρει ένα καλό αποτέλεσμα.
Ο αισιόδοξος άνθρωπος τείνει να αποδίδει τα αρνητικά γεγονότα σε παράγοντες εξωτερικούς, παροδικούς και συγκεκριμένους. Αναγνωρίζει ότι παρά τις ικανότητες που διαθέτει δεν μπορεί να ελέγχει τα πάντα, υπάρχουν και εξωτερικοί, απρόβλεπτοι παράγοντες οι οποίοι επιδρούν στη ζωή μας και πολλές φορές παρεμβάλλονται, οδηγώντας σε ένα πιο αρνητικό αποτέλεσμα, το οποίο, όμως, θα περάσει και θετικά πράγματα πάλι θα συμβούν στη ζωή.
Εμείς επιλέγουμε. Θέλουμε να είμαστε άνθρωποι αισιόδοξοι, που βλέπουν την ευχάριστη πλευρά των πραγμάτων, πιστεύουν σε αυτήν και τη δημιουργούν ή άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τα πράγματα βλέποντάς τα όλα δυσοίωνα και ανεξέλεγκτα, μέσα από ένα πιο αρνητικό πρίσμα;
Ποια στάση επιθυμούμε να κρατήσουμε στη ζωή μας; Θέλουμε να είμαστε οι άνθρωποι που έχουν αποφασίσει πώς ετεροκαθορίζονται, οπότε δεν αξίζει να προσπαθήσουν και για κάτι καλύτερο/διαφορετικό αφού έτσι κι αλλιώς μόνο άσχημα θα τους συμβαίνουν ή θέλουμε να είμαστε εκείνοι που αναλαμβάνουν την ευθύνη του εαυτού τους και αποφασίζουν συνειδητά για τις πράξεις τους, πιστεύοντας σε μία πιο ευνοϊκή έκβαση των πραγμάτων;